Eten en drinken in Krakau
Poolse keuken en lokale gerechten
Tijdens een bezoek aan Polen mag de Poolse keuken uiteraard niet ontbreken. Polen heeft een rijke en lange traditie aan bijzondere gerechten. Naast de bezienswaardigheden kan ook de innerlijke mens in Krakau goed terecht.
Water wel of niet drinken uit de kraan in Polen
Net zoals in veel andere landen wordt in Krakau afgeraden om het kraanwater te drinken. Hoewel het drinken van een klein beetje meestal geen probleem is, kiezen de meeste mensen ervoor om water uit flessen te drinken. Dit komt doordat flessenwater vaak als veiliger en schoner wordt beschouwd.
In de supermarkten is er volop keuze uit flessenwater, zowel met als zonder koolzuur. Water zonder koolzuur wordt aangeduid als "niegazowany," terwijl water met koolzuur "gazowany" heet. Deze termen staan duidelijk aangegeven op de etiketten, zodat je gemakkelijk de juiste fles kunt kiezen. Daarnaast zijn er ook verschillende merken en soorten beschikbaar, variërend van mineraalwater tot bronwater, wat betekent dat er voor ieder wat wils is. Voor toeristen is het handig om te weten dat flessenwater relatief goedkoop is en in vrijwel elke supermarkt, kiosk, en zelfs bij straatverkopers verkrijgbaar is. Het is dus eenvoudig om jezelf te voorzien van schoon drinkwater tijdens je verblijf in Krakau.
Typisch Pools eten en drinken
Pierogi, deeggerecht
Pierogi is een deeggerecht gevuld met zoete of hartige hapjes. Deze dumpling wordt vaak met de hand gemaakt en vervolgens gekookt en gebakken. Pierogi is een gerecht wat in elk Pools huishouden wel gegeten wordt en een familierecept heeft.
Een bekende en lekkere variant pierogie is ruskie, gevuld met kaas, aardappelen en ui. De garnering van pierogie wordt ook wel gemaakt met gebakken spekjes. Andere bekende varianten zijn de pierogie gevuld met een soort zoete kaas, pierogi met vlees en de pierogi met champignons en zuurkool (kapusta).
Zapiekanka, hartige snack
Een typisch gerecht wat vaak ook te koop is bij food trucks of als snelle hap. Een zapiekanka heeft raakvlak met een pizzabroodje, waarbij op geroosterd brood een heerlijke warme snack gemaakt wordt.
De bekendste plek voor het eten van een zapiekanka is het Plac Nowy plein in de oude wijk Kazimierz. De zapiekanka bestaat vaak uit een variant van ham, kaas, tomaat aangevuld met bijvoorbeeld champignons of ui. Voor de smaak ook vaak gegeten met ketchup of knoflooksaus.
Pączek, zoet gebakje
Gefrituurd deeggerecht gevuld met jam of andere zoete vulling. Ergens wel te vergelijken met Berlinerbol. De klassieke versie van de pączek heeft een vulling van jam en poedersuiker als garnering. Heerlijk voor bij de koffie of als zoete snack tussendoor.
In Krakau kun je op veel plekken in de stad pączek kopen, als afhaal bij een foodtruck of in een restaurant. De pączek is zowel warm als koud te eten en heeft verschillende vullingen in varianten van chocolade of fruitjam. Dit zoete gerecht is een is bom van calorieën, maar een onweerstaanbaar.
Kielbasa, Poolse worst
Kielbasa is een traditionele Poolse worst die varieert in smaak en textuur afhankelijk van de regio en de specifieke bereidingswijze. Meestal gemaakt van varkensvlees, rundvlees of een combinatie daarvan, wordt kielbasa gekenmerkt door zijn stevige en grove textuur. Het wordt vaak op smaak gebracht met knoflook, peper en andere kruiden, en soms gerookt voor extra smaak. Er zijn verschillende soorten kielbasa, waaronder verse (świeża) en gerookte (wędzona) varianten.
Kielbasa is een veelzijdig gerecht dat op verschillende manieren kan worden bereid: gegrild, gebakken, gekookt of gestoofd. Het wordt vaak geserveerd als hoofdgerecht, in sandwiches (zapiekanka) of als onderdeel van stoofschotels en soepen zoals bigos. Kielbassa is het lekkerst als deze warm gegeten wordt, eventueel met een stuk vers brood, salade en een beetje ketchup.
Oscypek, gerookte kaas
Een gerecht om tussendoor te eten of als voorgerecht is oscypek. Dit is een gerookte kaas vaak gemaakt van gezouten schapenmelk en wordt geserveerd met een jam.
Oscypek is een traditionele gerookte kaas uit de Tatra-bergen in het zuiden van Polen. Deze unieke kaas wordt gemaakt van schapenmelk en heeft een kenmerkende rokerige smaak en een stevige, maar toch elastische textuur. Oscypek wordt gevormd in houten mallen die de kaas zijn decoratieve, spilvormige uiterlijk geven. De productie volgt strikte regionale en seizoensgebonden regels, meestal tussen mei en september, wanneer de schapen grazen op de bergweiden. De kaas wordt meerdere keren gezouten en gerookt boven een vuur van dennenhout, wat bijdraagt aan zijn karakteristieke smaak en gouden kleur. Oscypek is populair als snack, vaak geserveerd met veenbessen of honing.
Barszcz, soep van rode bieten
Polen zijn echte soep eters en voor de warme maaltijd wordt er bij veel huishoudens nog soep gegeten. Een populaire soep is barszcz, een heldere soep gemaakt van rode bieten met daarin diverse ingrediënten als gekookte aardappel, worst, gekookte ei en diverse groeten. Net wat de maker lekker vindt om toe te voegen.
Barszcz is een soep die het hele jaar door gegeten wordt maar ook een plaatsje heeft met Kerstmis, wanneer op kerstavond het één van de gerechten kan zijn (die avond zonder vlees). De soep valt niet zwaar op de maag en heeft een relatief zoete smaak.
Żurek, soep van gezuurd roggemeel
Żurek is een traditionele Poolse zure soep, bekend om zijn unieke en robuuste smaak. De basis van Żurek is een roggezuurdesem, gemaakt door rogge- of tarwebloem te laten fermenteren met water, wat zorgt voor een karakteristieke zure smaak.
Deze soep wordt vaak bereid met ingrediënten zoals aardappelen, witte worst (kiełbasa), gerookt spek en eieren. Het wordt vaak geserveerd in een uitgeholde broodkom, wat bijdraagt aan de authentieke eetervaring. Żurek is een populair gerecht tijdens feestdagen zoals Pasen, maar wordt ook het hele jaar door genoten. De soep is stevig en verwarmend, perfect voor koude dagen.
Bigos, jachtschotel
Een echte volle maag heb je na het eten van bigos, een traditionele Poolse jachtschotel. Bigos is een jachtschotel met verschillende soorten groenten en vlees. Er zijn oneindig veel varianten en in elk huishouden en deel van Polen wordt deze weer anders gemaakt.
Bigos maken neemt wel een aantal uur in beslag en deze is het lekkerst om te eten de volgende dag of zelfs de dag erna. Dan zijn alle smaken nog beter verwerkt in het gerecht.
Wodka, Poolse alcohol
Een typisch Poolse drank is wodka, een sterk alcoholische drank vaak gemaakt van aardappelen. Wodka komt overal terug in Polen bij verjaardagen, met vrienden samen, trouwerijen of in de kroeg. Deze drank wordt vaak puur gedronken met een sapje daarnaast, ook zijn er wodka's in diverse smaken.
In Krakau zijn er diverse leuke bars te vinden waar je een lekkere wodka met smaak kan drinken. Laat vooral de bimber voor wat het is, dit een (huisgemaakte) wodka met een extra hoog alcohol percentage. Deze wordt meer gedronken met een klein beetje in de thee, als het heel koud buiten is.
Piwo, een Pools biertje
Bij een bezoek aan Polen mag een echt Poolse biertje natuurlijk niet ontbreken. De piwo is de benaming van bier en is net zo populair in Polen als in Nederland. Polen heeft veel verschillende biermerken en brouwerijen en de laatste jaren zijn er ook steeds meer lokale kleinere brouwerijen in opkomst. Polen heeft goede lekker pils om te drinken, het is niet een land van dubbel of tripel bier.
In Polen en ook Krakau is het formaat van een standaard biertje net wat anders, een normaal formaat is daar een halve liter (0,5). Qua alcoholpercentage zijn deze wel redelijk gelijk aan dat van in Nederland. Wil je iets bijzonders proberen, neem dan een warm biertje. Warm bier is voorzien van o.a. siroop, kruidnagel en kaneel en vooral lekker om te drinken als het buiten koud is.
Restaurants in Krakau
In en rondom het centrum van de stad zijn veel eetgelegenheden te vinden. Zeker in het centrum en de oude wijk Kazimierz zijn veel goede en leuke restaurants te vinden. Mocht je een specifiek restaurant in gedachten hebben is het goed om deze van te voren te reserveren. In het weekend zijn de populaire restaurants al vaak snel vol. Hieronder een aantal tips van goede eet- en drinkgelegenheden, allen in of op loopafstand van het centrum.
Waarom de Poolse keuken zeker een aanrader is
Als je Polen bezoekt, is het een absolute must om de lokale Poolse keuken te proberen. De Poolse culinaire traditie heeft een rijke geschiedenis en een breed scala aan heerlijke gerechten die je smaakpapillen zullen verwennen en je een dieper inzicht zullen geven in de Poolse cultuur. Een van de redenen waarom je de Poolse keuken moet proberen, is de diversiteit aan gerechten die het biedt. Van hartige gerechten zoals pierogi (gevulde dumplings), bigos (zuurkoolstoofpot) en kielbasa (Poolse worst), tot zoete lekkernijen zoals makowiec (maanzaadcake) en sernik (Poolse kaastaart), er is voor elk wat wils. Elke regio van Polen heeft zijn eigen specialiteiten en unieke smaken, dus er valt altijd iets nieuws te ontdekken.
Bovendien staat de Poolse keuken bekend om zijn gebruik van verse, lokale ingrediënten en traditionele kookmethoden. Veel gerechten worden bereid met seizoensgebonden producten en recepten die al eeuwenlang worden doorgegeven van generatie op generatie. Dit zorgt niet alleen voor smaakvolle maaltijden, maar ook voor een verbinding met de geschiedenis en tradities van het land. Het proeven van de Poolse keuken biedt ook de kans om de gastvrijheid en warmte van de Poolse cultuur te ervaren. Maaltijden zijn vaak een sociale aangelegenheid, waar familie en vrienden samenkomen om te genieten van elkaars gezelschap en heerlijk eten. Door deel te nemen aan deze culinaire tradities kun je een dieper begrip en waardering ontwikkelen voor de Poolse manier van leven.
Kortom, het proeven van de lokale Poolse keuken is niet alleen een smaakvolle ervaring, maar ook een culturele verrijking die je reis naar Polen compleet zal maken.
